Bilinçli Farkındalık ya da bilinen diğer adıyla Mindfulness, “dikkatin bilerek ve isteyerek şimdiki ana yönlendirilmesine ve yaşananların yargılanmadan ve oldukları gibi kabul edilmesine dayanan farkında olma durumudur”.
Mindfulness ile o anda yaşadığımız deneyim ne ise, olduğu gibi; değiştirme çabası içine girmeden, yargılamadan yaşayıp, geçmesine izin veririz. Zihnin mevcut yaşanan ile olması gereken arasında mekik dokuyan yapısından çıkıp, sorun çözme modundan, dingin olma haline getirmeyi kolaylaştırırız. Böylelikle bizi kaygı, korku ve depresyona sürükleyen düşünce kalıplarını keşfedip ve bu girdaba girmeden yaşamayı öğreniriz.
Mindfulness ile yaşam, bizlerin doğduğu andan itibaren bildiği bir farkındalıktır. Ancak zamanla, bu özelliğimiz körelir ve modern toplumun gündelik sorunları içinde yok olur. Birçoğumuz otomatik pilotta, neyi neden hissettiğimizi, düşündüğümüzü bile fark etmeden koşturmaca içinde yaşarız, daha sonra da bu şekilde yaşamanın yarattığı iç sıkıntının, etrafımızda olanlardan kaynakladığını düşünüp “kurban rolüne” girmeyi” ya da “bizde bir sorun, eksiklik olduğuna, bunu hiçbir zaman geçmeyeceğine inanmayı” tercih ederiz. Halbuki tüm bu fikirler gerçek değildir ve mindfulness ile bunlardan özgürleşip daha doyumlu bir hayat yaşamak mümkündür.
Mindfulness ile yaşamayı tekrar geliştirebilirsek neler olur?
- Zihnimizde halihazırda mevcut olumsuz düşünce kalıplarını tanır, bizleri depresyona, kaygı bozukluğuna, sürekli bir iç sıkıntısı, tatminsizlik veya iyi hissetmeme girdabına sokan bu kalıplardan özgürleşir, hayatın bize sunacağı sınırsız fırsatlardan yararlanmaya başlarız.
- Düşüncelerimizi bir tiyatro sahnesindeki oyuncular gibi izlemeye başlar, onları abartmamayı öğreniriz. Böylece sevilmediğimiz, değersiz olduğumuz ya da hep yetersiz olduğumuz veya olacağımız gibi düşüncelerin sadece kalıplaşmış fikirler olduğunu, gerçek olmadıklarını fark eder, onlara önem vermemeyi öğreniriz.
- Geçmişe dönüp, pişmanlık, üzüntü veya kızgınlık duygularına, geleceğe dikkat kesilip korku ve kaygı duygularına saplanmaktan kendimizi korur, hayatımızı burada ve şu anda yaşayarak zenginleştiririz.
- Ne yaptığımızı fark etmeden, eskiden kalma inanç ve düşüncelerle yaptığımız otomatik, aceleci davranışlardan, başka bir söyleyişle kurban gibi yaşıyor hissetme ve iç sıkıntısı halinden, zorlanmadan, kendimizi eleştirmeden kendiliğinden çıkarız.
- Şuanda keyif vermeyen bir duygu içinde olsak bile, bunu olduğu gibi kaçmadan, korkmadan yaşanabileceğini öğreniriz. Mutlu olmak zorunda hissetmenin daha da mutsuz hale getirdiğini keşfederiz.
- Kendimizi ve başkalarını yargılamamayı, dinlemeyi olduğu gibi kabul etmeyi öğreniriz.
Mindfulness hangi alanlarda işe yaramaktadır?
- Depresyon tedavisinde; ; olumsuz ve gerçek olmayan düşünce kalıplarını tanıyarak depresyon girdabına girmeyi engellemekte,
- Stres, tükenmişlik sendromu ile başa çıkmada; stresli yaşam olayları ile başa çıkma becerisini geliştirmekte,
- Kaygı bozukluğu tedavisinde; kaygılı olma halinden, zihnin dingin haline geçmeyi sağlamakta, Odaklanma Problemlerini aşmada; dikkati zorlanmadan yönlendirmeyi öğreterek, odaklanmayı geliştirmekte,
- İyi olma halini yükseltmede; zihnen ve bedenen iyi hissetme halini geliştirilmektedir.
Mindfulness mistik veya dinsel bir şey midir ya da sadece meditasyon ve yoga yapmak mıdır?
Hayır. Mindfulness, bilinçli farkındalıkla yaşamayı öğrenmek için geliştirilen teknikler bütünüdür. Bu tekniklerin içinde doğu kültürü tarafından geliştirilen ve uygulanan meditasyon ve yoga uygulamaları da mevcuttur. Ancak mindfulness eğitimi alabilmek için daha önce bunları yapmış olmak beklenmemektedir. Öte yandan Meditasyon zihnin düşünce kalıplarını izlemeden en etkin yöntem olarak artık üniversiteler ve bilim kuruluşları tarafından da kabul edilmiş. Birçok üniversite ve bilim kuruluşu bu yöntemi ruhsal tedavi programlarında uygulamaya başlamıştır. Başka bir deyişle, zihni ve düşünce kalıplarımızı izlemede, Meditasyon kadar etkili bir yöntem henüz keşfedilmemiştir. Mindfulness Temelli Bilişsel Davranışçı Terapi (“MBCT”) de meditasyonla bilişsel davranışçı terapi yöntemlerini birleştirip, Prof. Dr. Jon Kabat Zinn tarafından üzerinde çalışmalar yapılmış ve Oxford Üniversitesi’nde öğretim görevlisi Profesör Dr. Mark Williams katkılarıyla geliştirilmiştir. MBCT İngiltere’nin Ulusal Sağlık ve Bakım Enstitüsü tarafından depresyon ve bağımlılıkların tedavisinde uygulama yöntemi olarak tavsiye edilmektedir. Ancak Mindfulness çalışmalarının, depresyonda olmayan ve modern hayatın sürekli koşturmacasında kaybolup, sıkıntı içinde hissedenler de, stresi azaltmada, hayatı zenginlikleri ile yaşamada, iyi olma halini yükseltmede aynı seviyede işe yaradığı tespit edilmiştir. Mindfulness çalışmaları artık birçok üniversitede, iş dünyasında ve okullarda uygulanmakta ve öğretilmektedir.